Co warto wiedzieć na temat alkoholu?
Alkohol towarzyszy człowiekowi praktycznie od zarania dziejów. W naszym kręgu kulturowym spotykamy się z nim, począwszy od narodzin (tzw. „pępkowe”), a kończąc na późnej starości. Ponad 80% dorosłych Polaków spożywa napoje alkoholowe. Większość z nich używa alkoholu w sposób mało ryzykowny. Jednak trzy miliony osób nadużywa alkoholu, czyli pije go zbyt często i zbyt dużo, co rodzi negatywne skutki dla nich i ich otoczenia. Co piąta osoba nadużywająca alkoholu jest od niego uzależniona.
Alkohol jest substancją toksyczną.
Alkohol etylowy, zawarty we wszystkich napojach alkoholowych (piwie, winie, wódce) ma szkodliwy wpływ niemal na wszystkie tkanki i narządy. Według Światowej Organizacji Zdrowia alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia. Większe ryzyko powodują tylko palenie tytoniu i nadciśnienie tętnicze.
Alkohol jest substancją psychoaktywną.
Za pośrednictwem krwiobiegu alkohol szybko przenika do mózgu. Wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, co powoduje zmiany nastroju, myślenia i zachowania. Pijący oczekują po spożyciu alkoholu działania pobudzającego, które widoczne jest w pierwszej fazie działania alkoholu w postaci ożywienia, rozluźnienia, euforii. Jednak alkohol jest przede wszystkim depresantem. Jego tłumiące działanie w postaci znużenia, spowolnienia czy senności widać wyraźnie w drugiej fazie działania. Oddziaływanie psychoaktywne alkoholu jest tym silniejsze, im większe jest jego stężenie we krwi.
Stężenia alkoholu we krwi i objawy
- od 0,3 do 0,5‰ – subiektywna poprawa nastroju i zwiększenie pewności siebie; nieznaczne zaburzenia równowagi oraz euforia i brak zdolności do realistycznej oceny swojego stanu; upośledzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz zaburzenia widzenia.
- od 0,5 do 0,7‰ – zaburzenia sprawności ruchowej, niezauważalne zaburzenie refleksu, nadmierna pobudliwość i gadatliwość, obniżenie samokontroli oraz błędna ocena własnych możliwości, która może prowadzić do fałszywej oceny sytuacji.
- od 0,7 do 2,0‰ – zaburzenia równowagi, sprawności i koordynacji ruchowej, obniżenie progu bólu, spadek sprawności intelektualnej (błędy w logicznym myśleniu, wadliwe wyciąganie wniosków itp.), opóźnianie czasu reakcji, wyraźna drażliwość, skłonność do zachowań agresywnych, pobudzenie seksualne, wzrost ciśnienia krwi i przyspieszenie akcji serca.
- od 2,0 do 3,0‰ – zaburzenia mowy (mowa bełkotliwa), wyraźne spowolnienie i zaburzenia równowagi (chwianie się, przewracanie się), wzmożona senność, znacznie obniżona zdolność do kontroli własnych zachowań.
- od 3,0 do 4,0‰ – spadek ciśnienia krwi, obniżenie ciepłoty ciała, osłabienie lub zanik odruchów fizjologicznych oraz głębokie zaburzenie świadomości, prowadzące do śpiączki.
- Powyżej 4‰ – głęboka śpiączka, zaburzenia czynności ośrodka oddechowego i naczyniowo-ruchowego, możliwość porażenia tych ośrodków przez alkohol.
Czy na pewno pijesz „na zdrowie”?
Szkody zdrowotne spowodowane alkoholem
Ze spożywaniem alkoholu wiąże się ponad 200 rodzajów chorób i urazów. Szacuje się, że 6% zgonów wśród osób poniżej 75 roku życia oraz 20% poważnych przypadków leczonych w szpitalach ma związek z alkoholem.
Powikłania somatyczne
U osób, które piją intensywnie alkohol, powikłania somatyczne powstają z powodu:
1. toksycznego, czyli trującego działania alkoholu na wiele narządów wewnętrznych człowieka,
2. nieprawidłowego odżywiania się i zaburzeń wchłaniania pokarmu,
3. większej podatności na infekcje i choroby zakaźne, urazy oraz wypadki.
Przewlekle spożywanie alkoholu prowadzi do zburzeń następujących układów:
Układ nerwowy
Układ nerwowy, a zwłaszcza mózg, jest szczególnie wrażliwy na działanie alkoholu. Odczuwamy to po spożyciu alkoholu jako uczucie tzw. „rauszu”, nietrzeźwości, upojenia czy śpiączki.
Układ pokarmowy
Najczęstsze uszkodzenia układu pokarmowego wynikające z długotrwałego oddziaływania alkoholu to: uszkodzenie błon śluzowych, uszkodzenie wątroby, uszkodzenie trzustki.
Układ krążenia
Najczęstszymi schorzeniami układu krążenia wywołanymi przewlekłym i intensywnym piciem są: nadciśnienie tętnicze, kardiomiopatia, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia hematologiczne, choroby naczyń mózgowych.
Układ oddechowy
Przewlekłe zapalenia błon śluzowych tchawicy i oskrzeli, które często występują u osób nadużywających alkoholu, prowadzą do uszkodzenia gruczołów śluzowych i rzęsek. Ich zadaniem jest usuwanie z dróg oddechowych różnego rodzaju pyłków i bakterii. Na skutek uszkodzeń bakterie i pyłki dostają się do układu oddechowego, zwiększając jego podatność na zakażenia. Chorobą, która często występuje u osób uzależnionych od alkoholu, jest gruźlica płuc.
Układ odpornościowy
Jego funkcja to obrona organizmu przed obcymi substancjami, w tym wirusami i bakteriami. Alkohol hamuje funkcję obronną układu odpornościowego, co powoduje zwiększoną podatność na choroby zakaźne, zapalenie płuc, gruźlicę, a nawet nowotwory.
Powikłania psychiatryczne
U znacznej liczby osób nadużywających alkoholu występuje obniżenie nastroju i stany depresyjne, które u osób uzależnionych mogą utrzymywać się przez okres wielu tygodni po zaprzestaniu picia. Niekiedy towarzyszą im myśli samobójcze. Liczne badania wskazują, że u osób uzależnionych od alkoholu występują zaburzenia pamięci, trudności z myśleniem i kojarzeniem faktów. Toksyczne działanie alkoholu prowadzi do zubożenia zainteresowań, osłabienia motywacji do działania, zdolności planowania itp.
Kiedy abstynencja jest najlepszym wyjściem?
Mimo że alkohol jest legalną substancją psychoaktywną, nie powinien być spożywany przez wszystkich. Najważniejsze przeciwwskazania do używania alkoholu to:
- Ciąża – Picie alkoholu w czasie ciąży naraża nienarodzone dziecko na działanie alkoholu. Alkohol przez łożysko przechodzi do rozwijającego się płodu, wnikając w jego tkanki. Stwierdzono, że po upływie 40–60 min od spożycia przez matkę alkoholu jego stężenie w krwiobiegu płodu będzie równe jego stężeniu we krwi matki. Na skutek picia alkoholu w ciąży może dojść do poronienia, nawet wtedy, gdy kobiety spożywają niewielkie ilości alkoholu (np. 1–2 razy w tygodniu, po 1–2 porcje standardowe, czyli 250–500 ml piwa, 100–200 ml wina czy 30–60 ml wódki). Alkohol, będąc trucizną, zaburza prawidłowy proces rozwoju dziecka. Picie w ciąży może doprowadzić do powstania wad wrodzonych płodu.
- Dorastanie – W Polsce alkohol można legalnie spożywać po skończeniu 18. roku życia. Do sięgnięcia po alkohol zachęca młodych ludzi skłonność do podejmowania ryzyka związana z wiekiem dorastania, oczekiwanie przyjemnych doświadczeń, szukanie akceptacji rówieśniczej oraz lekarstwa na smutki i problemy.
Picie w młodym wieku powoduje:
• ryzyko szybszego uzależnienia się,
• wystąpienie zaburzeń pamięci, sprawności intelektualnej i koncentracji uwagi – co skutkuje problemami w nauce,
• zwiększenie drażliwości i pobudliwości,
• zwiększenie skłonności do irytacji i agresji,
• niezdyscyplinowanie i problemy wychowawcze.
- Choroby i przyjmowanie leków
Ze względu na możliwość pogorszenia stanu zdrowia na skutek używania alkoholu i wchodzenie leków w interakcję z alkoholem osoby chore (zarówno somatycznie, jak i psychicznie) nie powinny w ogóle używać alkoholu.
- Podeszły wiek
Starzenie się to okres wielu zmian, nie tylko fizycznych, ale również psychicznych, emocjonalnych i społecznych. Picie alkoholu przez osoby starsze pociąga za sobą zdecydowanie większe ryzyko szkód zdrowotnych, w porównaniu z ryzykiem, jakie niesie za sobą spożywanie alkoholu przez osoby młodsze. Stężenie alkoholu w organizmie osób starszych może osiągnąć wysokie wartości po wypiciu stosunkowo niewielkich dawek alkoholu. Picie alkoholu może nasilić istniejące problemy zdrowotne i psychologiczne, a także powodować dodatkowe zaburzenia zdrowia, stresy i obciążenia.
- Uzależnienie od alkoholu
Osoby uzależnione od alkoholu mają zaburzoną zdolność kontrolowania picia: jego częstości, ilości i długości, dlatego najskuteczniejszy sposób radzenia sobie z uzależnieniem polega na utrzymaniu pełnej abstynencji. Osoby uzależnione od alkoholu maja zaburzona zdolność kontrolowania picia: jego częstości, ilości i długości, dlatego najskuteczniejszy sposób radzenia sobie z uzależnieniem polega na utrzymaniu pełnej abstynencji.
Picie o niskim ryzyku szkód
Większość ludzi pijących alkohol spożywa go w sposób, który nie powoduje istotnych szkód dla ich zdrowia i funkcjonowania. Mówimy wtedy o piciu na poziomie niskiego ryzyka szkód.
Pamiętając, że alkohol jest substancją toksyczną i że reakcje na alkohol organizmów osób pijących są bardzo indywidualne, specjaliści zrezygnowali z mówienia o „bezpiecznym piciu alkoholu” i posługują się określeniem „picie na poziomie niskiego ryzyka szkód”.
Kiedy picie alkoholu staje się problemem?
Przekraczanie limitu picia alkoholu na poziomie niskiego poziomu ryzyka szkód znamionują różne sygnały ostrzegawcze:
• Zwiększa się ilość i częstotliwość spożywania alkoholu, pojawia się coraz więcej różnorodnych okazji do picia.
• Zmienia się funkcja picia i rola alkoholu w życiu, przestaje być on elementem spotkań towarzyskich, a staje się powodem do spotkań, pojawia się picie bez powodu.
• Pojawia się tzw. „mocna głowa”, czyli możliwość wypicia większej niż dotąd ilości alkoholu.
• Zaczyna się „klinowanie”, czyli usuwanie złego samopoczucia spowodowanego piciem w poprzednim dniu kolejną dawką alkoholu.
• Osoby, które do tej pory piły towarzysko, zaczynają pić w samotności, aby ukryć swoje picie.
• Powtarzają się przypadki prowadzenia auta pod wpływem alkoholu. Zdarzają się palimpsesty (luki pamięciowe), czyli trudności z przypomnieniem sobie tego, co wydarzyło się podczas picia poprzedniego dnia, pomimo że w trakcie picia dana osoba wydawała się być świadoma przebiegu spotkania.
• Nasilają się incydenty upojenia, picie staje się bardziej intensywne, zwiększa się liczba dni picia.
• Rosną negatywne konsekwencje nadużywania alkoholu: zdrowotne, społeczne – konflikty z otoczeniem, psychologiczne – pogarszające się samopoczucie psychiczne, a mimo to picie jest kontynuowane.
• Podejmowanie tzw. „cichych prób” ograniczenia picia, w celu udowodnienia otoczeniu, że posiada się kontrolę nad piciem.
• Otoczenie sygnalizuje zaniepokojenie piciem, a osoba pijąca nie widzi problemu. Zazwyczaj jako pierwsze są zaniepokojone osoby najbliższe, rodzina, przyjaciele, którym zależy na osobie pijącej. Niepokoi je postępujące zaniedbywanie przez osobę pijącą relacji z nimi, obowiązków, zdrowia. Ich uwagi irytują, a nawet złoszczą osobę pijącą. Najchętniej unika ona rozmów na temat swojego picia. Osoby których życie zaczyna koncentrować się wokół picia, używają rożnych usprawiedliwień, które miałyby tłumaczyć otoczeniu, że ich picie nie odbiega od normy np. „piję jak wszyscy”, „inni piją więcej”.
Uzależnienie od alkoholu – to sytuacja, gdy picie alkoholu dominuje nad innymi zachowaniami, które miały poprzednio dla pacjenta większą wartość. Głównym objawem zespołu uzależnienia jest pragnienie alkoholu (często silne, czasami przemożne). Wypicie alkoholu nawet po bardzo długim okresie abstynencji może wyzwalać zjawisko gwałtownego nawrotu innych objawów zespołu uzależnienia.
Gdzie szukać pomocy w przypadku uzależnienia?
•Osoby uzależnione są w Polsce leczone bezpłatnie, w ramach świadczeń finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Oznacza to, że w placówkach leczenia uzależnień mających podpisany kontrakt z NFZ mogą leczyć się również osoby, które nie są ubezpieczone.
•Osoba, która zdecyduje się podjąć leczenie w poradni leczenia uzależnienia od alkoholu, nie potrzebuje skierowania. Do placówki należy przyjść trzeźwym. Na pierwszej wizycie (umówionej telefonicznie lub osobiście), którą zazwyczaj prowadzi specjalista psychoterapii uzależnień, pacjent może opowiedzieć o swoim problemie i uzyskać poradę co do wyboru najkorzystniejszego sposobu leczenia, odpowiadającego jego potrzebom.
Placówki coraz częściej oferują dwa programy leczenia:
° Programy ograniczenia picia – program ten nie zakłada utrzymywania pełnej abstynencji. Kierowany jest przede wszystkim dla osób pijących szkodliwie i uzależnionych w początkowej fazie uzależnienia, którzy nie mają przeciwskazań zdrowotnych do spożywania alkoholu.
° Programy pełnej abstynencji – może wziąć w nim udział każdy pacjent uzależniony od alkoholu. Programy oparte na pełnej abstynencji są najskuteczniejszą formą radzenia sobie z uzależnieniem od alkoholu.
W poradniach leczenia uzależnień terapię podejmują najczęściej osoby, które funkcjonując na co dzień w swoim środowisku, mają zdolność utrzymywania abstynencji. Wizyty w poradni odbywają się zazwyczaj dwa–trzy razy w tygodniu. Leczenie trwa ok. roku. Jeżeli utrzymanie abstynencji w takich warunkach jest niemożliwe, pacjent może podjąć leczenie w oddziale dziennym lub oddziale całodobowym.
Lista placówek leczenia uzależnień z terenu Polski znajduje się na stronie Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – linki do adresów ze strony: http://www.parpa.pl/index.php/ placówki-lecznictwa.
Gdzie szukać pomocy, gdy ktoś z bliskich nadużywa alkoholu?
Nadużywanie alkoholu przez członka rodziny wywiera wpływ na całą rodzinę. Dlatego poradnie leczenia uzależnienia od alkoholu posiadające kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia świadczą bezpłatną pomoc również członkom rodzin osób pijących problemowo. Na konsultacje ze specjalistą można się umówić telefonicznie lub osobiście. Z pomocy mogą korzystać zarówno małżonkowie/partnerzy osób mających problemy z piciem alkoholu, jak i osoby, które przypuszczają, że ich problemy życiowe mogą mieć swoje źródło w dzieciństwie spędzonym z uzależnionym rodzicem lub rodzicami (tzw. Dorosłe Dzieci Alkoholików).
Jeżeli Ty, bądź bliska Tobie osoba ma problem z uzależnieniem (od alkoholu, narkotyków, hazardu lub innych) i nie wiesz co zrobić, jak pomóc komuś bliskiemu lub sobie?
Przyjdź i porozmawiaj w bezpłatnym Gminnym Punkcie Informacyjno – Kosultacyjnym:
Godziny pracy Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego w Koprzywnicy:
Środa 14.30 – 16.30
Dyżur pełni Lech Gach – Instruktor Terapii Uzależnień
tel. 506584882
Godziny pracy Poradni Leczenia Uzależnień w Sandomierzu ul. Schinzla 13 (IV piętro, budynek specjalistyczny nad Neurologią, Reumatologią i Psychiatrią)
Poniedziałek 7.00 – 17.00
Wtorek: 7.00 – 14.30
Środa: 7.00 – 18.00
Czwartek: 7.00 – 18.00
Piątek: 7.00 – 15.00
Zapraszamy do kontaktu pod nr tel. 158330731
